#Blog 46 – Gevels voor de toekomst

Onderzoek naar gemetselde gevels bij verduurzaming van gebouwen is erg belangrijk, of dit nu spouwmuren betreft of massieve gemetselde gevels. Wanneer je spouwmuren gaat volstoppen met na-isolatie zou je vooraf onderzoek moeten doen om te bepalen of je ingreep wel het gewenste effect gaat opleveren. Ook wanneer je gevels zonder spouw gaat na-isoleren aan de binnenzijde, is het niet vanzelfsprekend dat dit een succes zal worden. De aangepaste gevel zou zich wel eens heel anders kunnen gaan gedragen. Het gevolg van niet juist aangebrachte isolatie kan desastreus uitpakken. Het ontbreken van spouwventilatie of het afkoelen van metselwerk kan zelfs leiden tot een slechtere situatie na oplevering dan het oorspronkelijke niet ‘verduurzaamde’ vertrekpunt. Met de gestelde klimaatdoelen voor 2030 en 2050 in het vooruitzicht moeten we hier toch serieus mee omgaan willen we deze doelen halen.

Massieve duurzaamheid

Buiten het uitdenken van ventilatieconcepten, verwarmingsconcepten en andere duurzame maatregelen is het in de eerste plaats van belang de thermische schil van een gebouw te kennen. Er mogen, eenvoudig gesteld, geen lekkages van lucht, vochttransporten of overmatige indringing van hemelwater in de constructies optreden. Damptransport in de materialen van de thermische schil dat op verkeerde wijze tot stand komt, kan namelijk leiden tot inwendige condensatie en aantasting van materialen. Enkele voorbeelden van gevolgen hiervan zijn nieuwe schades aan (na-geïsoleerde) massieve metselwerkgevels en aantasting van balkkoppen (hout en/of staal) die in dergelijke gevels zijn ingewerkt.

Goede bedoelingen

Maar ook als je de dampremming wel op de juiste wijze en compleet naadloos aanbrengt bij na-isolatie aan de binnenzijde, kan er schade optreden aan gevelmetselwerk. Wanneer je een massieve gemetselde gevel namelijk gaat voorzien van geïsoleerde voorzetwanden zal de buitengevel relatief koud blijven (minder opwarmen). Doordat deze buitengevel kouder blijft zal hij zich ook thermisch anders gaan gedragen. De thermische uitzetting verandert dan ten opzichte van de oorspronkelijke situatie waardoor nieuwe schades en scheuren kunnen ontstaan. Net juist nu je het pand zo goed dacht voor te bereiden op de toekomst.

Spouwvervuiling

Bij een bouwwerk dat is voorzien van spouwmuren dient te worden nagegaan of de spouw wel geschikt is voor het aanbrengen van na-isolatie. Er dient in eerste instantie te worden gecontroleerd of de luchtspouw voldoende breed is. Dit om te bepalen of de isolatie wel voldoende dikte kan opbouwen, en daarmee voldoende isolatiewaarde kan leveren. Ook de aanwezigheid van grote speciebaarden of spouwvervuiling kan een risico vormen ten aanzien van het slagen van een na-isolatie ingreep. Wanneer er veel verbindingen aanwezig zijn tussen het buitenblad en het binnenblad zullen deze niet alleen als koudebruggen, maar ook als vochtbruggen gaan werken. Doordat het binnenblad daarmee plaatselijk afkoelt zal er (bij verwarming van de binnenruimte) plaatselijk oppervlaktecondensatie en schimmelvorming optreden. Een ongezond binnenklimaat dankzij na-isolatie, dat was nu juist niet de bedoeling.

Gevels voor de toekomst

Onderzoek loont

De technische staat van de thermische schil dient dus bekend te zijn als uitgangspunt voor een ‘verduurzaming’ van een gebouw. Bij gemetselde gevels kun je kansen en risico’s bepalen door vooraf bouwfysisch onderzoek te doen naar de eigenschappen van de gevel. Dit betekent het destructief onderzoeken van de gevel om de bouwkundige opbouw en de technische staat vast te stellen. Het betekent ook door laboratoriumonderzoek de eigenschappen van het metselwerk te laten bepalen zodat het gedrag van de geïsoleerde gevel onder invloed van vocht (in de tijd) kan worden voorspeld.

Met scenario’s die voorafgaand aan een ingreep grondig onderzocht zijn, kunnen vervolgens gefundeerde en echt duurzame keuzes worden gemaakt. Keuzes voor maatregelen die niet alleen bijdragen aan de klimaatdoelen, maar die een gebouw ook nog eens tot 2050 bewoonbaar houden. Wat wil je nog meer!

12 april 2021

#Blog 45 – Ongemakkelijke gevels

26 maart 2021

#Blog 44 – Het drama der doorvoeringen

18 maart 2021

#Blog 43 – Maartse stormen, vallende wanden