Restauratie rijksmonumentale Doeverense sluis in gemeente Heusden

Monumentale status

In het verleden diende de Doeverense sluis als spuisluis voor meerdere doelen. Primaire functies van de sluis waren de uitwatering en afvoering van overtollig binnenwater, en het keren van hoog buitenwater. Daarnaast kende de sluis nog een militaire functie: inundatie. Bij de sluis lag een fort om de sluis te bewaken, wat tijdens de Belgische opstand in werking werd gesteld. Door het achterland uit militaire tactische overwegingen onder water te zetten, zorgde de sluis ervoor dat de Hollandse Waterlinie niet meer begaanbaar was en zo beschermd werd tegen de vijand.

Door het ontbreken van de sluisdeuren en schotbalken, vervult de Doeverense sluis tegenwoordig geen waterkerende functies meer. De sluiswanden dienen nu alleen nog als landhoofd voor de fiets- en loopbrug die zich over de sluis bevindt. Vanwege de cultuurhistorische waarde van de sluis, is de sluis sinds 2001 geregistreerd als rijksmonument.

Huidige staat van de sluis

Doordat de sluis in slechte staat verkeert, heeft de gemeente Heusden besloten de sluis te restaureren. Nebest werd hiertoe gevraagd een inspectie uit te voeren om inzicht te krijgen in de huidige staat van de sluis en de omvang van aanwezige schades. Met name het metselwerk verkeert in slechte staat. Dit is plaatselijk gescheurd, grote delen van enkele vleugelwanden zijn verdwenen en op veel plaatsen is de buitenschil van het metselwerk losgekomen en zijn bakstenen uitgevallen. Grote boosdoeners voor het verval van de sluis zijn de bomen die rond en zelfs op de sluis groeien; op enkele plaatsen drukt wortelgroei het metselwerk kapot.

Restauratie Doeverense sluis

Naar aanleiding van de geïnventariseerde gebreken en schades, hebben de adviseurs van Nebest een restauratieplan opgesteld waarmee de Doeverense sluis in ere kan worden hersteld. Bij dit restauratieplan is rekening gehouden met de cultuurhistorische en intrinsieke waarden van de sluis. Vanwege de monumentale status, dient terughoudend en zorgvuldig omgegaan te worden met het vervangen van sluisonderdelen. Dit kan namelijk de cultuurhistorische waarde doen verminderen of zelfs verdwijnen. Nebest adviseerde de gemeente Heusden om die reden een erkend gecertificeerd restauratiebedrijf als aannemer te selecteren en heeft hiervoor dan ook het bestek geschreven.

De betrokkenheid van Nebest bij de restauratie van de sluis stopt echter niet bij de inspecties, het restauratieplan en het bestek. Inmiddels is aannemingsbedrijf Van der Ven gestart met de restauratiewerkzaamheden en is Nebest gevraagd tijdens de uitvoering nog enkele inspecties, onderzoeken en adviezen te verzorgen. Op deze manier zorgt de samenwerking tussen gemeente Heusden, Nebest en Van der Ven voor een eerbiedig herstel van de rijksmonumentale Doeverense sluis.