Blog

Vanaf halverwege de vorige eeuw werd er gebruikgemaakt van keramische holle bakstenen als basiselement voor vloeren van gebouwen. Deze lichtgewicht “systeemvloeren” werden samengesteld uit keramische holle stenen in combinatie met mortelvoegen daartussen waarin stalen wapeningsstaven werden gelegd. Dit laatste om de constructieve eigenschappen van deze systeemvloeren te borgen. Holle baksteenvloeren zijn in het verleden niet alleen toegepast als beganegrondvloeren maar wij komen deze vloeren ook regelmatig nog tegen als verdiepingsvloeren in de oude wijken.

Gebreken

Problemen die zich voordoen bij dit type vloeren vandaag de dag zijn: doorbuiging, scheurende voegen, corroderende wapening en schades aan de keramische stenen. Met name aan beganegrondvloeren van vochtige kruipruimtes komen we deze schades veel tegen. Ook de (ernstige) schades aan deze vloeren ten gevolge van nieuw geboorde of gehakte(!) doorvoeringen zien we regelmatig. Het behoeft geen toelichting dat bij het aanboren of plaatselijk verwijderen van de wapening het risico op afname van de constructieve veiligheid van dit vloertype reëel is. Een “oplossing” wordt blijkbaar wel eens gevonden onder het mom van verduurzaming. Bij het verhogen van de isolatiewaarde van deze beganegrondvloeren wordt dan gekozen voor het afspuiten van de onderzijde met PUR-schuim waarna de schades gewoon niet meer zichtbaar zijn. Probleem opgelost?

Buiten de materiaalkundige en constructieve schades moet er bij deze vloertypen ook gelet worden op de noodzakelijke brandwerende eigenschappen die een vloer in zijn toepassing moet kunnen bieden. In de bestaande bouw geldt de minimale eis van 20 minuten weerstand tegen brand voor compartimentscheidingen. De verdiepingsvloeren die met deze lichtgewicht “systeemvloeren” zijn gerealiseerd, moeten hieraan voldoen. Helaas is dit aannemelijk niet het geval. Dit omdat dat de kans groot is dat bij brand de keramische onderflens afspat. In dat geval zal de wapening bloot komen te liggen, snel te veel opwarmen en vervolgens zodanig verzwakken dat de vloer bezwijkt nog binnen de vereiste tijd aan weerstand tegen brand.

Daarbij wordt de sterkte van deze vloeren ook nog in twijfel getrokken in het geval van voortschrijdende instorting bij een calamiteit. Dit houdt in dat wanneer een door brand aangetaste vloer bezwijkt, instort en valt op de ondergelegen systeemvloer, deze laatste eveneens zal bezwijken onder het gewicht van de ingestorte vloer en een gevaar oplevert voor het vluchten of de hulpverlening bij brand. Tweemaal een rode vlag dus wanneer wij dit aantreffen tijdens een brandscan.

Men kan stellen dat we algemeen uitgaan van het feit dat we bouwen voor een periode van vijftig jaar en dat deze periode nu gewoon voorbij is. Met andere woorden; dat de gebouwen met deze vloeren aan het einde van hun levensduur zijn en dienen te worden vervangen. Echter is dat in de meeste gevallen toch problematisch. Deze gebouwen komen het meest voor in de sociale huursector en worden bewoond door veel huurders tegelijk. Aanpassen van deze vloeren is ingrijpend. Ondersteunende systemen in de kruipruimtes zijn nog wel redelijk eenvoudig aan te brengen maar het brandwerend bekleden van verdiepingsvloeren brengt veel gedoe met wisselwoningen met zich mee. Daarbij zitten bewoners na de aanpassing nog steeds in die gedateerde woongebouwen die eigenlijk al afgeschreven zijn.

Vervangen van deze gebouwen betekent dat een groot aantal mensen een andere, of tijdelijke, woning moeten kunnen krijgen en dat is (gezien de huidige woningmarkt) momenteel helemaal geen optie.

Moraal van het verhaal

We kunnen nu wel concluderen dat de slang na zeventig jaar in zijn eigen staart bijt. De voordelen die we destijds hadden door toepassing van experimentele lichte producten in een situatie waarin snel moest worden gebouwd leiden er nu toe dat we in onze huidige wooncrisis volledig vast dreigen te komen te zitten. Bouwen is momenteel niet mogelijk en met aanpassen schuiven we het probleem feitelijk voor ons uit. Hoe moet dit nu verder?