#Blog 39 - Riskant houtwerk - Nebest B.V. : Nebest B.V.

11 februari 2021
Lesly Ignatius

#Blog 39 – Riskant houtwerk

Houten kapconstructies hergebruiken voor de transformatie van monumentale bouwwerken tot moderne lofts en hippe appartementen is iets om toe te juichen. Wanneer kerken, pakhuizen of kloosters te lang leegstaan, raken deze vaak bijzondere gebouwen in verval. Gebrekkige dakbedekkingen en goten zijn meestal de grootste boosdoeners. Dat er vaak al jaren niet gestookt wordt, helpt ook niet. Als onderhoud en reparatie uitblijven, zorgen weersinvloeden er vervolgens voor dat de optredende schademechanismen aan materialen en antieke houten draagconstructies onomkeerbaar worden. Op den duur kan het zelfs tot instorting leiden. Dat zou zonde zijn toch?

Veilig transformeren

Je moet er natuurlijk wel tijdig bij zijn en weten waar zich de grootste schades bevinden voordat je het geheel gaat transformeren. Een inventarisatie van schades gekoppeld aan onderzoek naar de toegepaste houtsoort en de duurzaamheid van het hout helpen een constructeur om de constructieve veiligheid van een dergelijke kap te bepalen. Als je een transformatie gaat realiseren doe je dat wel weer voor minimaal 30 jaar (het liefst nog langer). Daarbij natuurlijk rekenend op het veilig gebruik van zo’n pand.

Persoonlijke veiligheid

Je moet tijdens de inspectiewerkzaamheden wel dicht genoeg bij dat oude hout kunnen komen. Kapconstructies boven tongewelven in een kapel van een oud klooster zijn veelal lastig te bereiken voor onderzoek op handafstand. Zonder schade aan te richten aan de broze gestucte gewelven onder je, en zonder dat je zelf het gevaar loopt om er doorheen te vallen en op de kapelvloer te storten, wil je toch een representatief beeld genereren van de technische staat van de houten kap. Het is dan zaak om weloverwogen een paar goede en veilige locaties te prikken waar je bijvoorbeeld monsters kan nemen en vochtmetingen kan doen.

Vaak zijn er wel smalle paden van antieke houten planken aangebracht over de gewelven en als je geluk hebt bevindt zich zelfs een houten handrail langs zo’n pad. Daar moet je het als inspecteur dan maar mee doen. Of niet natuurlijk. Zelf scherp blijven op je persoonlijke veiligheid is een must. De Arbo bestond een paar honderd jaar geleden nog niet en de mannen op de bouwplaats hielden vaak ook geen toolbox-meetings of LMRA’S voordat ze de werf op moesten. Maar de tijden zijn gelukkig veranderd.

Risico’s wegen

We doen dus graag goed onderzoek voor zover dat veilig uitvoerbaar is. Als dat niet voorafgaand aan het transformeren kan, dan moet het gedurende de realisatie van het complex: wanneer er meer veiligheidsvoorzieningen aanwezig zijn. De transformatie moet een veilig gebouw opleveren maar niet ten koste van de veiligheid van degenen die eraan werken. Dat betekent dan, als zaken tegen blijken te vallen, misschien wel een verhoogd risico op aanpassing van de transformatieplannen (en mogelijk dan ook het budget). Maar beter dat, dan dat we een inspecteur moeten afschrijven omdat die iets te veel risico nam tijdens een vooronderzoek. Dat zou pas zonde zijn toch?