#Blog 17 – Torenhoge ambities

Deze watertoren uit 1925 vormt een landmark die men graag wenst te behouden voor de toekomst. Na de voorgenomen transformatie zal de watertoren een nieuw leven als bijeenkomstgebouw krijgen. Een prachtig initiatief, maar valt vooraf te bepalen of de toren na transformatie op gezonde en duurzame wijze bruikbaar is voor grote groepen mensen? Nebest deed onderzoek en stelde vast dat de mogelijkheid er zeker is, mits de juiste (nauwgezette) maatregelen worden getroffen.

Prangende vragen

De wanden van de toren bestaan uit gewapend beton. Na transformatie blijven de bestaande draagconstructie en het betonnen water­reservoir behouden. Het idee is om in de schacht enkele nieuwe verdiepingsvloeren aan te brengen en in de betonnen gevels enkele gevelopeningen te maken. Een aantal prangende vragen die voorafgaand aan de transformatie dienen te worden beantwoord, zijn de volgende:

  • Hoe de toren van binnen te isoleren in relatie tot de te verwachten problemen met vocht?
  • Wel of geen luchtspouw toepassen aan de binnenzijde?
  • Welke dikte van welk type isolatiemateriaal kan het best worden toegepast?
  • Hoe om te gaan met betonnen constructieonderdelen/koudebruggen in de toren?

Bouwfysisch onderzoek

Een visuele inspectie, enkele controlemetingen, warmteweerstandsberekeningen, hygrische berekeningen, thermische berekeningen van koudebruggen en een beschouwing van de ventilatie waren onderdeel van het uitgevoerde bouwfysisch onderzoek. Hiermee verzamelde onze gespecialiseerde adviseur de noodzakelijke informatie waarmee een passend advies gegeven kon worden over de meest duurzame wijze van isoleren en ventileren bij de voorgenomen opwaardering van de gevels. Zo bleek dat om aan het Bouwbesluit 2012 (Verbouw niveau) te kunnen voldoen, een volledig dampdichte voorzetwand zonder luchtspouw, gevuld met 90 mm steenwol, noodzakelijk was. Het grootste risico hierbij betreft vochtindringing in de betonnen gevelconstructie. Door het ontbreken van de mogelijkheid om een geventileerde luchtspouw te creëren, kan ingedrongen vocht opgesloten raken en op termijn desastreuze gevolgen hebben voor de schil van gewapend beton. Dit vergt meer dan gebruikelijke aandacht voor vochtdichting van de gevel, met name bij de detaillering van (nog te realiseren) gevelopeningen. Dat niet alle gevaar van buiten komt, wezen vervolgens de hygrische berekeningen uit. Inwendige condensatie is een sluipmoordenaar die vaak pas aan het licht komt als het kwaad is geschied. Daarom werd dringend geadviseerd een volledige dampdichting aan de warme zijde(!) van de voorzetwand aan te brengen. Ook dit vergt weer extra aandacht (en vakmanschap) bij realisatie van de transformatie. Iedere, niet volledig afgesloten naad in de dampdichte laag, vormt namelijk een lek en kan leiden tot inwendige condensatie.

Stralend resultaat

Uitweiding over het dampdicht isoleren van koudebruggen en de noodzakelijke ventilatie in dit bijzondere project gaat in het kader van dit blog te ver. Een compleet pakket van maatregelen is geadviseerd om de torenhoge ambitie waar te maken en deze transformatie een duurzaam succes te laten worden. Dat een nauwkeurige uitvoering en vakmanschap van de uitvoerenden (en toezichthouder) hierbij een grote rol spelen, werd al genoemd maar kan eigenlijk niet genoeg worden benadrukt. Wanneer de buitenschil niet waterdicht is, of de binnenschil niet dampdicht, zal de constructie van de toren hier vroeg of laat onder gaan leiden. Maar met de juiste adviezen, een goede wil en vakmanschap staat hier binnenkort een prachtig getransformeerde watertoren die wellicht zelfs tot in de volgende eeuw zal staan stralen.

Lesly Ignatius

10 september 2024

Ondertekening Convenant Bureau Herberekeningen

9 juli 2024

Koninklijke onderscheiding voor Hanny van der Lubbe

28 mei 2024

Raamovereenkomst Ingenieursdiensten Provincie Utrecht