Verduurzaming watertoren

Deze watertoren uit 1925 vormt een landmark dat men graag wenst te behouden voor de toekomst. Na de voorgenomen transformatie zal de watertoren een nieuw leven als bijeenkomstgebouw krijgen.

Een prachtig initiatief, maar valt vooraf te bepalen of de toren na transformatie op gezonde en duurzame wijze bruikbaar is voor grote groepen mensen? Nebest deed onderzoek en stelde vast dat de mogelijkheid er zeker is, mits de juiste (nauwgezette) maatregelen worden getroffen.

Onderzoeksvragen

De wanden van de toren bestaan uit gewapend beton. Na transformatie blijven de bestaande draagconstructie en het betonnen water­reservoir behouden. Het idee is om in de schacht enkele nieuwe verdiepingsvloeren aan te brengen en in de betonnen gevels enkele gevelopeningen te maken. De vragen die voorafgaand aan de transformatie dienen te worden beantwoord, zijn de volgende:

  • Hoe de toren van binnen te isoleren in relatie tot de te verwachten problemen met vocht?
  • Wel of geen luchtspouw toepassen aan de binnenzijde?
  • Welke dikte van welk type isolatiemateriaal kan het beste worden toegepast?
  • Hoe om te gaan met betonnen constructieonderdelen/koudebruggen in de toren?

Bouwfysisch onderzoek

Een visuele inspectie, enkele controlemetingen, warmteweerstandsberekeningen, hygrische berekeningen, thermische berekeningen van koudebruggen en een beschouwing van de ventilatie waren onderdeel van het uitgevoerde bouwfysische onderzoek. Hiermee verzamelde de gespecialiseerde adviseurs van Nebest de noodzakelijke informatie waarmee een passend advies gegeven kon worden over de meest duurzame wijze van isoleren en ventileren bij de voorgenomen opwaardering van de gevels.

Watertoren

Zo bleek dat om aan het Bouwbesluit 2012 (Verbouw niveau) te kunnen voldoen, een volledig dampdichte voorzetwand zonder luchtspouw, gevuld met 90 mm steenwol, noodzakelijk was. Het grootste risico hierbij betreft vochtindringing in de betonnen gevelconstructie. Door het ontbreken van de mogelijkheid om een geventileerde luchtspouw te creëren, kan ingedrongen vocht opgesloten raken en op termijn desastreuze gevolgen hebben voor de schil van gewapend beton. Dit vergt meer dan gebruikelijke aandacht voor vochtdichting van de gevel, met name bij de detaillering van (nog te realiseren) gevelopeningen. Dat niet alle gevaar van buiten komt, wezen vervolgens de hygrische berekeningen uit. Inwendige condensatie is een sluipmoordenaar die vaak pas aan het licht komt als het kwaad is geschied. Daarom werd dringend geadviseerd een volledige dampdichting aan de warme zijde van de voorzetwand aan te brengen. Ook dit vergt extra aandacht bij realisatie van de transformatie. Iedere, niet volledig afgesloten naad in de dampdichte laag, vormt namelijk een lek en kan leiden tot inwendige condensatie.